Καλά κρασιά…
Στην Πάρο δεν είχα ξαναπάει, έτσι λοιπόν δέχτηκα με χαρά την πρόσκληση του Γιώργου Πίττα που μας κάλεσε να γνωρίσουμε τον Παριανό Αμπελώνα. Το τετραήμερο (του Αγίου Πνεύματος) περιλάμβανε επισκέψεις σε δύο οινοποιεία της Πάρου (το παλιό συνεταιριστικό και το νέο και ωραίο οινοποιείο του Μανώλη Μωραϊτη), ομιλίες (χαλαρά), κρασί και φαγητό (πολύ και εξαιρετικό) και φυσικά κολύμπι. Η εκδήλωση, που έγινε με πρωτοβουλία του Πίττα συνδιοργανώθηκε από το Επαρχείο, το Δήμο της Πάρου, την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πάρου και το Οινοποιείο Μωραΐτη
Ο Γιώργος Πίττας –που τον νόμιζα αρχιτέκτονα όπως και πολλοί άλλοι μέχρι που μου ξεκαθάρισε ότι έχει σπουδάσει στο Παρίσι Κοινωνιολογία και Design Επίπλου- πούλησε την επιχείρησή του με τα έπιπλα (Νέο Κατοικείν) και αφοσιώθηκε στο real estate και στο ξενοδοχείο (Lefkes Village Hotel) που έχει φιάξει έξω από το ορεινό χωριό Λεύκες στην Πάρο (Πληροφορίες θα βρεις στο site: http://www.lefkesvillage.com). Λάτρης του νησιού από την πρώτη φορά που πάτησε εκεί το πόδι του, είναι πιο Παριανός και από τους Παριανούς και όταν τον άκουσα να μας μιλάει για το μέλλον του Παριανού Αμπελώνα συγκινήθηκα πολύ και σκέφτηκα αμέσως ότι αυτός ο άνθρωπος έχει όραμα βρε παιδί μου και προσπαθεί να κινητοποιήσει τους Παριανούς –και όχι μόνο- να υποστηρίξουν όλοι μαζί ένα νέο τύπο τουριστικής ανάπτυξης του νησιού, κοιτάει μπροστά και που ξέρεις, ίσως φτάσει μια μέρα εκεί που ονειρεύεται.
Δύσκολα τα πράγματα βέβαια. Ο στόχος είναι να φιάξουν στην Πάρο δρόμους 
του κρασιού, μα αυτό θέλει πολλά, σε βάζω χωρίς πολλά πολλά λόγια να σκεφτείς την Τοσκάνη, το Μπορντώ, τη γερμανική Weinstrasse δίπλα στον Ρήνο. Που σημαίνει πολλά και διαφορετικά κρασιά, ωραίο τοπίο, ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική, αξιοθέατα, υψηλή γαστρονομία, καλά ξενοδοχεία… Για την Πάρο τι να πούμε; Ενα το οινοποιείο -και εξαίρετο- του Μανώλη Μωραϊτη αλλά όπως ξέρεις καλά ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. Σε αντίθεση με το τυροκομείο και τα εκλεκτά προϊόντα του –μην παραλείψεις δηλαδή να αγοράσεις τα τυράκια του- το 
οινοποιείο του Συνεταιρισμού Πάρου σου προκαλεί θλίψη, οι άνθρωποι από τότε που το έφιαξαν (το 1954; κάπου τότε αν θυμάμαι καλά) δεν μπήκαν καν στον κόπο να κατεβάσουν την ταμπέλα και να την φρεσκάρουν με ένα βαψιματάκι, η πρέσα του σταφυλιού έξω, ξεσκέπαστη, γεμάτη άλατα και τα βαρέλια –πίκρα- στο κελάρι δεν κάνουν ούτε για γλάστρες. Βέβαια αυτό μπορεί να είναι και μια μοναδική πρόκληση αφού αν έχεις κάτι τόσο χάλια, το αφήνεις στην άκρη, ξεκινάς από την αρχή και κάνεις θαύματα. Και αυτή την πρόθεση έχουν όπως λένε.
Πάμε τώρα στον αμπελώνα. Γέρασε και σβήνει μας είπαν, κάθε χρόνο όλο και λιγώτερα στρέμματα καλλιεργούνται – όμως μου έκανε εντύπωση και ο νεαρός Νικόλαος Μελετίου από τη Θήβα, είναι ο πρόεδρος των φυτωριούχων Ελλάδας, που βρέθηκε στην εκδήλωση και πήρε το λόγο τελευταίος για να μας πει: «όλα καλά αυτά που λέτε αλλά που είναι οι νέοι εδώ στην Πάρο που θα καλλιεργήσουν τα αμπέλια όταν φύγουν οι μεγάλοι;» Γέρασαν δήλαδη και οι καλλιεργήτες, όχι μόνο ο αμπελώνας του νησιού. Η καλλιέργεια του αμπελιού εκτεινόταν κάποτε σε όλο το νησί, ο αμπελώνας το 1985 κάλυπτε 10.200 στρέμματα, ενώ σήμερα έχει συρικνωθεί στα 5.000 στρέμματα. Κι αν είσαι ανυποψίαστος σου προκαλούν ξάφνιασμα τα παλιά αμπέλια, με τον κορμό, τους βραχίονες και τα σταφύλια να έρπουν στο χώμα για το φόβο των ανέμων. Σε πολύ μεγάλες κλίσεις οι αγρότες είχαν δημιουργηθεί αναβαθμίδες (πεζούλες) που συγκρατούσαν το χώμα και δημιούργησαν το μοναδικό τοπίο της ορεινής Πάρου. Οι ναυτικοί έφεραν στο νησί πολλές διαφορετικές ποικιλίες’ αυτές που επικράτησαν είναι οι ερυθρές Μανδηλαριά, Βάφτρα (κυρίως στην Αντίπαρο) και το μαύρο Αηδάνι και από τις λευκές το Σαββατιανό και η εξαιρετική Μονεμβασιά που σήμερα βρίσκεται αποκλειστικά και μόνο εδώ την Πάρο. Το 1997 μάλιστα, ο οίνος από την ποικιλία Μονεμβασιά αναγνωρίστηκε ως ονομασίας προελεύσεως «Πάρος» .
Μεγάλη εντύπωση μου έκαναν δύο πολύ προχωρημένες τεχνολογίες που αν κατάλαβα καλά αποτελούν διεθνή πρωτοπορία. Τις εφαρμόζουν στα ΤΕΙ Ηρακλείου Κρήτης και μας τις παρουσίασαν οι επιστήμονες Λίτσα Γραμματικάκη και Απόστολος Αυγελής, που συνεργάζονται με το Συνεταιρισμό της Πάρου για την εξυγίανση του Παριανού Αμπελώνα και την ανάδειξη παλιών ποικιλιών. Θα τις περιγράψω με δικά μου λόγια. Να τι κάνουν στο εργαστήριό τους:
1) Πολλαπλασιασμό των κλημάτων με κλωνοποίηση. Δημιουργούνται δηλαδή φυτά του σωλήνα (στο εργαστήριο, μέσα σε μικρά πλαστικά ποτηράκια και θρεπτικές ουσίες σε μορφή υγρού) που μόλις μεγαλώσουν λιγάκι μεταφέρονται σε γλαστράκια για να εξοικειωθούν και στη συνέχεια φυτεύονται στο χώμα σε πιλωτικούς αμπελώνες. Με τη μέθοδο αυτή αναμένεται να πετύχουν ταχύτητα, ευρωστία, ομοιομορφία και υψηλό επίπεδο φυτοϋγείας!
2) Θερμοθεραπεία με αποτέλεσμα την εξυγίανση μολυσμένων φυτών της ενδιαφέρουσας ποικιλίας Βάφτρα (μόλυνση: βοθρίωση του κορμού και των κλωνων) Η μέθοδος προβλέπει τη θερμοθεραπεία φυταρίων σε ειδικούς θαλάμους για 75 ημέρες στους 36ο Κελσίου. Αρκετά από τα φυτά ξεράθηκαν, όσα επιβίωσαν όμως ήταν υγιή. Πρόκειται για μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία που αρχικά προβλέπει την κλωνοποίηση (όπως παραπάνω) φυτών και στη συνέχεια τη θεραπεία τους.
Και οι δύο μέθοδοι είχαν μέχρις στιγμής επιτυχία, απομένει να δούμε όμως ποια θα είναι τα τελικά αποτελέσματα, δηλαδή τι σταφύλι θα παράγουν τα κλήματα αυτά και αφού γίνει η οινοποίηση να ελεγχθεί και η ποιότητα του οίνου. Το τι πέτυχαν θα το δείξει η τελική αξιολόγηση. Παρόμοιες έρευνες έγιναν και σε άλλα νησιά με στόχο τη διάσωση παλιών ποικιλιών, μόνο όμως στην Πάρο προχώρησαν, χάρη στο ενδιαφέρον του Παριανού Συνεταιρισμού.
ΜΕΙΝΑΜΕ
«Lefkes Village Hotel» (www.lefkesvillage.com) : Ο Γιώργος Πίττας μας 
φιλοξένησε στο ωραίο ξενοδοχείο του (το βρήκαμε όλοι λίγο παρατημένο αλλά φαντάζομαι ότι όπου νάναι θα του κάνει μια γερή ανακαίνιση) έξω από το ορεινό χωριό Λεύκες. Η θέα από όλα τα δωμάτια είναι καταπληκτική. Το ξενοδοχείο είναι χτισμένο μέσα σε ένα παλιό ελαιώνα –τον παλιότερο της Πάρου λένε- και η ματιά σου φτάνει μέχρι κάτω στη θάλασσα. Την καλύτερη θέα την έχεις από την πισίνα. Στην πλαγιά -απέναντι βλέπεις 3 παλιούς μύλους που το βράδυ φωτίζονται και είναι ιδιαίτερα γοητευτικοί. Λεμονιές, νερατζιές, βυσσινιές, μουσμουλιές, ροδιές , βερυκοκιές, ροδακινιές, δαμασκηνιές, αμυγδαλιές ποτίζονται από τα 4 πηγάδια του κτήματος, λιπαίνονται με κομπόστ, οργανικό λίπασμα που παράγεται στο κτήμα και προσφέρουν πεντανόστιμα φρούτα. Κυπαρισσια, σχίνα, πικροδάφνες, συκιές, φραγκοσυκιές, καλαμιές, βουκαμβίλιες και γιασεμιά, συμπληρώνουν τέλος τον κήπο του ξενοδοχείου που είναι ενας από τους ωραιότερους τού νησιού.
Το πρωί μας περίμενε μια ευχάριστη έκπληξη. Πέρα από τα συνηθισμένα βούτυρα, μαρμελάδες, τυράκια και σαλαμάκια δοκιμάσαμε ωραία παξιμαδάκια και δύο καταπληκτικές ομελέτες, μια με κολοκυθάκια και μια με ντομάτα και τυρί, πράγμα σπάνιο για ελληνικό ξενοδοχείο. Να μην ξεχάσω να σου πω και δυο καλά λόγια για το προσωπικό! Μπορεί να μην είναι εκπαιδευμένοι και απόφοιτοι σχολών όπως θα βρεις αλλού αλλά είναι όλοι τους πολύ φιλικοί, άνετοι, χαλαροί και έτοιμοι να σε εξυπηρετήσουν με το χαμόγελο στα χείλη. Αν δεν βρεις δωμάτιο για να μείνεις, πέρνα από το «Λεύκες» για ένα ποτό δίπλα στην πισίνα και για να επισκεφτείς το μουσείο που έχει στήσει ο Πίττας κάτω από τη ρεσεψιόν. Αξίζει τον κόπο. Θα δεις μια πολύ ωραία 
συλλογή από πήλινα, παλιές καρέκλες, τραπέζια και φωτογραφίες της Πάρου (δικές του) Και μην παραλείψεις να πάρεις τον εξαιρετικό (δίγλωσσο) οδηγό του νησιού (Πάρος – Οδοιπορικό στον τόπο και το χρόνο) που έχει εκδόσει –στην Πάρο παρακαλώ!- ο Πίττας και το πρώτο του λεύκωμα «Σημάδια του Αιγαίου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ποταμός».
ΦΑΓΑΜΕ
Στο «Μαράθι» (τηλ: 22840-22243, 23047): Είναι ένα χωριουδάκι στην ενδοχώρα 3χλμ μακρυά από το ορεινό χωριό Λεύκες και εδώ βρίσκεται η ομώνυμη ταβέρνα του Παρασκευά και της Ζωής Λουκή, που λειτουργεί χειμώνα καλοκαίρι κυρίως με ντόπιους πελάτες. Είναι τεράστια αλλά μη σε τρομάζει το μέγεθος, το φαγητό είναι εξαιρετικό και το σέρβις επίσης. Στο «Μαράθι» θα φας Μαραθιανά κηπευτικά και κρέατα και ξέρεις τώρα ότι όπου πάνε οι ντόπιοι τρως πάντα καλύτερα. Τα χοιρινά και τα αρνάκια τα μεγαλώνουν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες – ο Παρασκευάς μας είπε μάλιστα ότι αρχικά ήθελε να ανοίξει κρεοπωλείο για να πουλάει τα δικά του κρέατα αλλά ο σύλλογος ( ; ) των χασάπηδων δεν τον δέχτηκε γιατί δεν είχε, λέει, τις απαραίτητες σπουδές. ΄Ετσι ασχολήθηκε με τον Αγροτουρισμό και άνοιξε την ταβέρνα. Στο «Μαράθι» δοκιμάσαμε επίσης τα υπέροχα Παριανά τυριά, γραβιέρα και ξινομυζήθρα -έτσι τη λένε αλλά μη φανταστείς ότι είναι ξινή– ένα μαλακό φρέσκο τυράκι με απαλή γεύση. Τη σερβίρουν σκέτη ή με ντοματοσαλάτα και πεντανόστιμη κάπαρη. Τα κρέατά του είναι επίσης εξαιρετικά. Οταν ήρθαν τα παϊδάκια από χοιρινό, στοιχηματίζαμε ότι ήταν αρνίσια – τώρα βέβαια δεν ξέρω πόσο καλό είναι αυτό, να μπερδεύεις το χοιρινό με το αρνί, μου είπαν, όμως, ότι είναι από μικρό γουρουνάκι οπότε ησύχασα.
Στον «Δαμιανό» (τηλ: 22840-51100, 51057): Είναι μια εξαιρετική ψαροταβέρνα στην παραλία του Αμπελά –επίσης ανοιχτή όλο το χρόνο, μεσημέρι – βράδυ- 7χλμ από τη Νάουσα κομψή και μίνιμαλ (έξω γιατί μέσα φέρνει προς το ρουστίκ) με λευκό νησιώτικο χαγιάτι πάνω στη θάλασσα. Θα κάνεις λοιπόν πρώτα τη βουτιά σου και μετά θα απολαύσεις το φαγητό του Δαμιανού σε τραπέζια στρωμένα με λευκά τραπεζομάντηλα και το ανάλογο σέρβις. Όλα ήταν υπέροχα –μόνο τον αστακό θέλω να ξεχάσω γιατί σε μια τόσο καλή ψαροταβέρνα δεν το περίμενα να μας τον φέρουν παρέα με μαγιονέζα, υπέθεσα λοιπόν πώς ήταν κατεψυγμένος- οι ψαρομεζέδες, τα σαλατικά του, η απαλή ταραμοσαλάτα από λευκό ταραμά –νοστιμότατη αν και ο άνιθος κάλυπτε τελείως τη γεύση του ταραμά- και εκείνη η ρεγγοσαλάτα, αχ και νάχα ένα μπολάκι τώρα που τα λέμε- με τη φίνα υφή, τόσο όσο καπνιστή, τόσο όσο αλμυρή, όλα με τη συνοδεία Πάριου Οίνου του Μωραϊτη από την ντόπια ποικιλία Μονεμβασιά, που το είχαν σωστά παγωμένο τόσο όσο να σε δροσίζει χωρίς να χάνει τα αρώματά του.
«Μονή του Αη Γιάννη του Καπαρού» Στο μικρό ιδιωτικό μοναστηράκι κάτω από 
τις καρυδιές και με τις ευλογίες του παπά – Δαμιανού κάναμε ένα πραγματικό 
Παριανό γλέντι. Ο Παρασκεύας έσκισε πάλι με τα ψητά γουρουνόπουλά του, όμως αξέχαστο θα μου μείνει εκείνο το τσουκάλι με τα ρεβύθια και το δενδρολίβανο που ψηνόντουσαν ώρες στη φωτιά μέχρι που μελώσανε για τα καλά. Και αφού φάγαμε και ήπιαμε μας κέρασαν μια σούμα (ρακή Παριανή) και ένα παστελάκι για το δρόμο!
ΗΠΙΑΜΕ
(κρασάκι Παριανό…)
Μόλις φτάσαμε στο ξενοδοχείο μας περίμεναν με κόκκινο γλυκό (σπιτικό) Παριανό κρασί και παξιμαδάκια αλειμένα με ξνομυζήθρα, ντομάτα και κάπαρη, πόσο το ευχαριστήθηκα δεν λέγεται! Ομως τα καλύτερα κρασιά τα δοκιμάσαμε στο οινοποιείο του Μανώλη Μωραϊτη έξω από τη Νάουσα της Πάρου, κοντά στην παραλία των Αγίων Αναργύρων. (http://www.moraitiswines.gr Τηλ. +30 22840-51350). Μην παραλείψεις να το επισκεφθείς και να τα δοκιμάσεις και εσύ, αξίζει πράγματι τον κόπο. 
Οι άνθρωποι (4 γενιές τώρα πια) έχουν κάνει πολύ σοβαρή δουλειά και είναι αξιοπρόσεκτη η προσπάθεια της ανάδειξης του παλιού οινοποιείου που το έχουν μετατρέψει σε μουσείο.
Βάλε μου να πιω…
«ΛΙΑΣΤΟ», το καινούργιο γλυκό κρασί του Μωραϊτη
Αντιγράφω από το τελευταίο Lifo (26.06-02.07.08) το κειμενάκι της Νίκης Μυταρέα για το καινούργιο γλυκό και ροζέ κρασί του Μωραϊτη, που το δοκίμασα και είναι τρέλλα: «Ο Λιαστός είναι ένα καινούργιο, εξαιρετικό γλυκό κρασί που φιάχνεται από το Οινοποιείο Μωραϊτη στην Πάρο. Ενα καθαρόαιμο μονοποικιλιακό κρασί από τη γοητευτική ποικιλία Μονεμβασιά. Τα σταφύλια αφήνονται να υπερωριμάσουν στα αμπέλια. Μετά απλώνονται, λιάζονται και ο κυκλαδίτικος ήλιος αναλαμβάνει να αναδείξει τα φυσικά σάκχαρα. παλαιώνεται για ένα χρόνο σε δρύινα βαρέλια και μπορεί να ωριμάσει ακόμη περισσότερο στο μπουκάλι. Στο ποτήρι γεύεσαι πραγματικά τον ήλιο μαζί με αρώματα σύκου, βερίκοκου, σταφίδας και ακακίας. Τώρα το καλοκαίρι μπορείτε να το απολαύσετε δροσερό συνοδεύοντας πικάντικα τυριά, φρούτα και κηρούς καρπούς.»
Εγώ σου προτείνω να δοκιμάσεις τον «Λιαστό» με κοπανιστή Μυκόνου ή ροκφόρ και μετά περιμένω να μου πεις τη γνώμη σου.
ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 
